Για τη Φατιμά το πρώτο κουδούνι δεν ακούστηκε πολύ

Η Δανάη Παπαδοπούλου είναι ψυχολόγος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Λέσβο. Έχει μιλήσει με δεκάδες παιδιά που ζουν στον προσφυγικό καταυλισμό της Μόριας και δεν έχουν τη δυνατότητα να πάνε σχολείο. Η ίδια θυμάται μία δική της πρώτη ημέρα στο σχολείο. Συγκρίνει όλα τα συναισθήματα που ένιωθε τότε ως παιδί, τη χαρά και την αγωνία για το καινούργιο που ξεκινά, με τα συναισθήματα που νιώθει σήμερα ένα παιδί της Μόριας, όπως η Φατιμά, που δεν θα ζήσει ποτέ την πρώτη μέρα στο σχολείο.

Είμαι στο προαύλιο του σχολείου. Περιμένω να υποδεχτώ τη νέα δασκάλα. Ξέρω πως είναι καλή και πως κάνει ωραίο μάθημα. Η χαρά μου είναι μεγάλη γιατί ύστερα από πολύ καιρό συναντάω τις φίλες μου. Το άγχος μου φεύγει.

Μια απέραντη  λιακάδα ήρθε και φώλιασε στην καρδιά μου. Καθόμαστε στο πεζούλι και αρχίζουμε να μετράμε το καλοκαίρι. Τόσες βουτιές στη θάλασσα, τόσα παγωτά την ημέρα, τόσα βράδια στο λούνα παρκ της πλατείας. Μιλούσαμε μέχρι που ακούσαμε το κουδούνι να χτυπά.

Μαζευτήκαμε όλα τα παιδιά στην μεγάλη αυλή του σχολείου, όπου έγινε ο αγιασμός. Αμέσως μετά ο διευθυντής μάς μίλησε και είπε στα πιο μεγάλα παιδιά να μπουν στις τάξεις τους.

Οι φίλες μου κι εγώ κρατιόμαστε σφικτά από το χέρι για να μη χάσουμε η μια την άλλη. Μόλις μας βλέπει η δασκάλα μας μας φωνάζει: «Κορίτσια από εδώ!». Χειροκροτούσαν όλοι και βγήκαμε και εμείς να υποκλιθούμε με τις καινούργιες μας τσάντες στο χέρι, κορδέλες στα μαλλιά. Οι μαμάδες μας έκλαιγαν, όπως έκαναν πάντα.

Εκείνη την ώρα μου τράβηξε την προσοχή ένα κορίτσι με αργό βάδισμα, πολύ αδύνατο με μαύρα ανάστατα μαλλιά. Το πρόσωπό της μου φάνηκε οικείο. Την κοίταξα με προσοχή, την ξανακοίταξα. Πόσο χρονών να ήταν άραγε;  Πέντε; Δέκα; Φαινόταν θλιμμένη, κουρασμένη. Το φόρεμα της ήταν μακρύ και φαρδύ και της έπεφτε συνεχώς. Κάθε δύο βήματα το κορίτσι σταματούσε για να το φτιάξει. Τα παπούτσια της ήταν λασπωμένα, γεμάτα μπαλώματα. Δεν φαινόταν να έχει περάσει ποτέ της ένα κανονικό καλοκαίρι, σε αντίθεση με εμάς. «Πόσα μπάνια έκανες και πόσα παγωτά;» ήθελα να τη ρωτήσω, αλλά η φωνή μου δεν έβγαινε.

Η δασκάλα την πλησίασε διστακτικά και της είπε με ύφος που φαινόταν ότι δεν ήθελε να το πει: «Θα πρέπει να φύγεις». Εγώ στάθηκα ακίνητη. Τώρα πια δεν χειροκροτούσαν άλλο ούτε τα παιδιά του σχολείου, ούτε οι δάσκαλοι. Στα πηγαδάκια απ’ έξω επικρατούσε πανικός. Το κορίτσι δεν ήξερε πού να πάει, σάστισε, δεν ήξερε τι να πει. Τα μάτια της κοιτούσαν ψηλά τον ουρανό σαν προσευχή. Ξαφνικά άρχισε να σκοτεινιάζει και να μπουμπουνίζει. Τα πρωτοβρόχια του φθινοπώρου. Το κορίτσι άρχισε να κλαίει. Σε λίγα λεπτά το προαύλιο πλημμύρισε. Ο διευθυντής σταμάτησε να γελάει και έδειχνε πολύ σοβαρός με την βοηθό του να του κρατάει την ομπρέλα για να τον προστατεύει από τις σταγόνες. «Πρέπει να φύγεις» της ξαναείπαν.

Κράτησα στο μυαλό μου την εικόνα του κοριτσιού να φεύγει, με το κεφάλι σκυμμένο κάτω, παραπατώντας μέσα στη λάσπη. Κάθε δυο μέτρα έπεφτε και σηκωνόταν σαν θάλασσα. Λίγο πριν φτάσει στο τέλος του δρόμου, έστριψε σε μια πάροδο και χάθηκε.

Μόλις μπήκαμε στην τάξη άκουσα να λένε πως το κορίτσι έχει όνομα. Τη λένε Φατιμά. Πως πήγαινε σχολείο στη χώρα της, αλλά όχι εδώ. Πως είχε μαμά, σπίτι και τσάντα, αλλά όχι εδώ. Εδώ είναι ξένη στον τόπο, από τη Συρία. Έζησε τον πόλεμο. Είναι φοβερό  πράγμα ο πόλεμος. Σε μια μέρα άλλαξε όλη της η ζωή. Σε μια μέρα όλα έγιναν άνω- κάτω, σκέφτομαι. Πόσο εύκολο είναι άραγε να αλλάξει η ζωή όλων μας μέσα σε μία στιγμή;, αναρωτιέμαι. Πόσο άδικο είναι για τη Φατιμά και για κάθε παιδί που ζει σε έναν προσφυγικό καταυλισμό να χάνει την παιδικότητά του τόσο βίαια, τόσο απότομα; Πόσο λυπηρό για ένα παιδί να στερείται το σχολείο, τις παρέες, τα καλοκαίρια, τα όνειρα…

Τον φετινό Σεπτέμβριο υπάρχουν παιδιά που δε θα πάνε σχολείο. Παιδιά τραυματισμένα από τον πόλεμο, παιδιά πρόσφυγες, παιδιά θύματα επιδημιών. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα περιθάλπουν χιλιάδες παιδιά σε όλο τον κόσμο. Τα εμβολιάζουν, τους προσφέρουν ιατρικές υπηρεσίες, προσπαθούν να επουλώσουν τα ψυχικά τους τραύματα, να τα θεραπεύσουν και να τα υποστηρίξουν ώστε να πάνε σχολείο.

Η δική σου υποστήριξη μπορεί να τους αλλάξει τη ζωή!

Κάνε μια δωρεά σήμερα στο www.msf.gr/backtoschool_c

ΠΗΓΗ: Ταλκ

www.talcmag.gr