Προσφυγικό: Έντονες αντιδράσεις για τα κλειστά κέντρα

Αιφνιδιασμένοι δηλώνουν δήμαρχοι και κάτοικοι των νησιών από το κυβερνητικό σχέδιο για τη διαχείριση του Μεταναστευτικού

Πρόσφυγες και μετανάστες στο λιμάνι της Μυτιλήνης. Κάτοικοι και δήμαρχοι των νησιών που δέχονται ροές προσφύγων έχουν έντονες αντιρρήσεις για τα μέτρα αποσυμφόρησης

Σοβαρές επιφυλάξεις για την υλοποίηση των φιλόδοξων μέτρων για το Προσφυγικό που εξήγγειλε η κυβέρνηση εκφράζονται από πολλές πλευρές, κυρίως ως προς την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων και τη λειτουργικότητα κλειστών δομών τεράστιου μεγέθους. Επίσης εκφράζονται έντονες αντιρρήσεις για τα μέτρα αποσυμφόρησης των νησιών από τους δημάρχους και τους κατοίκους των ίδιων των νησιών, οι οποίες επικεντρώνονται σε δύο σημεία: στον «αιφνιδιασμό» τους από την κυβέρνηση, που προχώρησε στην ανακοίνωση των μέτρων χωρίς προηγούμενη συνεννόηση, και στην ανησυχία ότι οι αριθμοί που εξαγγέλθηκαν σύντομα θα πολλαπλασιαστούν.

Οι περισσότερες αντιρρήσεις εκφράζονται για τις κλειστές δομές που θα λειτουργούν ταυτόχρονα σαν Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) και προαναχωρησιακά κέντρα κράτησης αλλοδαπών (ΠΡΟΚΕΚΑ). Θα δημιουργηθούν στη Λέσβο (όπου θα αντικατασταθεί σταδιακά η Μόρια από μια κλειστή δομή χωρητικότητας 5.000+), στη Σάμο (όπου η υπό κατασκευή κλειστή δομή χωρητικότητας 5.000+ θα αντικαταστήσει εκείνη στο Βαθύ), στη Χίο (όπου η ΒΙΑΛ θα αντικατασταθεί σταδιακά από μια κλειστή δομή χωρητικότητας 5.000+), στην Κω (όπου η υπάρχουσα δομή θα μετατραπεί σε κλειστή χωρητικότητας 2.000+) και στη Λέρο (όπου η υπάρχουσα δομή θα μετατραπεί σε κλειστή χωρητικότητας 1.000+).

Αντιρρήσεις

«Μέχρι πρόσφατα η κυβέρνηση δεσμευόταν για ένα ΚΥΤ 1.200 ατόμων και ένα ΠΡΟΚΕΚΑ 300 ατόμων και ξαφνικά ανακοίνωσε μια δομή 5.000+ που θα μπορεί να γίνει 7.000+. Δομές τέτοιου μεγέθους με τόσο διαφορετικό πληθυσμό δεν είναι διαχειρίσιμες. Πώς θα ζήσουν οι ευάλωτοι εκεί μέσα; Η δομή στο Βαθύ έχει χωρητικότητα 600 ατόμων και φιλοξενεί 7.000. Ακόμη και αν η νέα δομή δεν ξεπεράσει τη χωρητικότητά της, ο πληθυσμός της φθάνει το 40% του δήμου μας» λέει στο «Βήμα» ο δήμαρχος Σάμου Γιώργος Στάντζος, ο οποίος υπέβαλε την παραίτησή του στον Πρωθυπουργό.

«Πήρα το βάρος πάνω μου να πείσω το δημοτικό συμβούλιο να γίνει η νέα δομή θεωρώντας ότι θα είναι 1.200 ατόμων. Δεν μπορούσε η επίσημη κυβέρνηση να μπει σ’ ένα αεροπλάνο και να κατέβει στη Σάμο να εξηγήσει πριν εξαγγείλει; Προτίμησα να παραιτηθώ παρά να προσπαθήσω να ξεσηκωθεί η κοινωνία, η οποία ήδη υποφέρει και εμείς κρατάμε τους ακραίους για να μην πάρουν κεφάλι».

Σκληρότερη στάση τηρεί ο δήμαρχος Χίου Σταμάτης Κάρμαντζης, ο οποίος εκφράζει στο «Βήμα» το ίδιο παράπονο της έλλειψης προηγούμενης ενημέρωσης από την κυβέρνηση. «Η ΝΔ είχε δεσμευτεί για αποσυμφόρηση. Η κοινωνία της Χίου, εξαντλημένη, ταλαιπωρημένη και εξοργισμένη, περίμενε ένα ΚΥΤ 500-1.000 ατόμων, να φυλαχτούν τα σύνορα για να πάψουν οι ροές, και ξαφνικά ανακοινώθηκε μια δομή 5.000+. Ποιος μπορεί να μας εγγυηθεί ότι αύριο δεν θα γίνουν 30.000; Η ΒΙΑΛ είχε δυναμικότητα 1.000 και φιλοξενεί 6.000. Δεν υπάρχει εμπιστοσύνη πλέον».

Προσθέτει ότι η Χίος δεν θα αποδεχθεί μια τόσο μεγάλη δομή, για την οποία εκφράζει την υποψία ότι δεν θα είναι κλειστή. «Θα αγωνιστούμε με κινητοποιήσεις, να ακουστεί η φωνή μας. Η κατάσταση έχει εξελιχθεί σε απόβαση-εισβολή».

Αντιδρούν οι ΜΚΟ

Οι νέες δομές προκαλούν αντιδράσεις από οργανώσεις και ΜΚΟ. «Τα κέντρα υποδοχής στα νησιά λειτουργούν σε συνθήκες συμφόρησης επί υπερβολικά πολύ καιρό, ενώ επιδείνωσαν και τις σχέσεις ανάμεσα στις τοπικές κοινωνίες και τους πρόσφυγες. Καλωσορίζουμε την απόφαση της κυβέρνησης να τα κλείσει και να τα αντικαταστήσει με νέα. Εχουμε όμως ερωτηματικά για τις κλειστές δομές διότι δεν κατανοούμε ποιον σκοπό θα επιτελέσουν για τον μεγάλο αριθμό οικογενειών και ευάλωτων που συνεχίζουν να έρχονται κατά πλειοψηφία από το Αφγανιστάν και τη Συρία. Προσδοκούμε να συζητήσουμε με λεπτομέρειες τα σχέδια αυτά με την κυβέρνηση» δήλωσε στο «Βήμα» ο Φιλίπ Λεκλέρ, επικεφαλής του γραφείου στην Ελλάδα της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR).

Η δομή στο ξερονήσι Λέβιθα

«Το Βήμα» έψαξε το ξερονήσι Λέβιθα στο Google Earth και όντως ο χάρτης που παρουσίασε η κυβέρνηση την Τετάρτη με τη μακέτα μιας κλειστής δομής βρισκόταν στο νησί αυτό όπου ζει μόνο μια οικογένεια. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η Λέβιθα χρησιμοποιήθηκε διότι, όταν έγινε ο σχεδιασμός μιας πρότυπης κλειστής δομής, επιλέχθηκε το χειρότερο σενάριο, δηλαδή μια περιοχή όπου δεν υπάρχει τίποτα, ούτε νερό, ούτε ηλεκτρικό, ούτε αποχέτευση, ούτε αφαλάτωση. «Η εμπειρία λέει ότι πρώτα χτίσαμε τη Μόρια και μετά τρέχαμε να βάλουμε αποχέτευση. Εμείς έχουμε ολιστικό σχέδιο. Η κατασκευαστική εταιρεία στην οποία απευθυνθήκαμε ζήτησε ένα μέρος όπου θα κατασκευάζονταν τα πάντα από την αρχή. Γι’ αυτό φτιάξαμε μια κεντρική δομή στη Λέβιθα με σύστημα αφαλάτωσης, ανεμογεννήτριες και τα πάντα από την αρχή. Θα μπορούσε να ήταν στη Σκυροπούλα ή άλλο νησί. Κάναμε την κοστολόγηση με βάση αυτή τη δομή, που θα λειτουργήσει ως θεωρητικό πρότυπο, και ανάλογα με το τι υπάρχει ήδη σε κάθε νησί όπου θα χτιστεί μια κλειστή δομή, όπως ηλεκτρικό ή αποχέτευση, θα αφαιρούμε από το αρχικό κόστος» είπαν στο «Βήμα» οι κυβερνητικές αυτές πηγές. «Δεν προσπαθήσαμε να κρύψουμε τίποτα».

Υπέρ της κατασκευής ΠΡΟΚΕΚΑ στα νησιά ο Γιάννης Μουζάλας

Αναποτελεσματικά και μη υλοποιήσιμα θεωρεί τα κλειστά ΚΥΤ ο πρώην υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής και νυν βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Μουζάλας, ενώ, αντίθετα, δηλώνει υπέρ της κατασκευής ΠΡΟΚΕΚΑ (προαναχωρησιακά κέντρα κράτησης αλλοδαπών) στα νησιά. «Το μόνο που μπορεί να κατασκευαστεί εντός χρονοδιαγράμματος είναι το κλειστό κέντρο στη Σάμο επειδή είχαμε ξεκινήσει εμείς την ανέγερσή του» λέει στο «Βήμα». Για εκείνα στη Λέσβο και στη Χίο, που δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει, εκφράζει σοβαρές αμφιβολίες ότι θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τον Ιούλιο, ενώ θέτει ερωτηματικά για τη λειτουργικότητα όλων. «Πρόκειται για τεράστιους οικισμούς. Αν είναι κλειστοί, χρειάζονται 800-1.200 αστυνομικοί για τη φύλαξή τους. 

Τα κλειστά ΚΥΤ παραβιάζουν τις διεθνείς συνθήκες και νομοθεσία. Το 70%-80% των ροών είναι οικογένειες με παιδιά, το 30% είναι παιδιά – θα τεθούν υπό κράτηση; Τα ΠΡΟΚΕΚΑ σωστά φτιάχνονται. Και εμείς προσπαθήσαμε να τα φτιάξουμε, αλλά τα μπλόκαραν η ΝΔ, το ΚΙΝΑΛ και οι ακροδεξιές κινητοποιήσεις. Τώρα καλώς γίνονται, αλλά να δούμε τους λόγους και τις συνθήκες κράτησης. Πάντως τα κλειστά κέντρα 7.000 ατόμων μπορεί να αποδειχθούν βόμβες».

Τα αντισταθμιστικά οφέλη που δίνονται στα νησιά (παράταση μειωμένου ΦΠΑ) και στους δήμους που θα φιλοξενήσουν πρόσφυγες και μετανάστες (βελτίωση υποδομών, προσλήψεις ντόπιων, ειδικό ταμείο 50 εκατ. ευρώ) ο πρώην υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής τα βρίσκει «προφανώς σωστά». Τονίζει όμως ότι πολύ σημαντικό για τα νησιά είναι η επέκταση της ισχύος της ειδικής βίζας που δίνεται στους Τούρκους για να τα επισκέπτονται. «Εμείς ξεκινούσαμε τις προσπάθειες από τον Σεπτέμβριο για να είμαστε έτοιμοι το καλοκαίρι. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να γίνει το ίδιο και εφέτος».

Ο κ. Μουζάλας δηλώνει εξαιρετικά ανήσυχος από τον χάρτη που κρατούσε ο υφυπουργός Αμυνας Αλκιαβιάδης Στεφανής, ειδικός συντονιστής για το Προσφυγικό, όταν παρουσίασε την Τετάρτη τη μακέτα μιας κλειστής δομής, η οποία όμως δεν βρισκόταν σε κάποιο από τα πέντε νησιά, αλλά στο ξερονήσι Λέβιθα, ανάμεσα στη Λέρο και στην Αμοργό. «Αν η κυβέρνηση μελετά σχέδια για τη μεταφορά αιτούντων άσυλο σε ξερονήσια, αυτό σημαίνει ότι υποκύπτει στις προτάσεις των χωρών του Βίσεγκραντ (σ.σ.: Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία και Σλοβακία που τηρούν σκληρή στάση στο Μεταναστευτικό-Προσφυγικό). Ο επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος δεν άφηνε να συζητηθεί αυτό το θέμα στα συμβούλια υπουργών».

Οσον αφορά τις ΜΚΟ, για τις οποίες η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα καθορίσει συγκεκριμένα κριτήρια και υποχρεώσεις προκειμένου να παραμείνουν στη χώρα, ο κ. Μουζάλας ευχήθηκε «από καρδιάς» να το πετύχει. «Πρέπει να υπάρξει νομοθεσία για τις ΜΚΟ. Υπάρχουν προβλήματα στη λειτουργία τους, όπως στη χρηματοδότησή τους από την ΕΕ επειδή λογοδοτούν μόνο εκεί. Οι μεγάλοι οργανισμοί, όπως η UNHCR, έχουν τεράστια δύναμη – αυτοί μοιράζουν τα έργα στις ΜΚΟ. Εμείς συναντήσαμε πολλές δυσκολίες όταν επιχειρήσαμε να φτιάξουμε το πλαίσιο λειτουργίας των ΜΚΟ, σκοντάψαμε σε συνθήκες της ΕΕ».

ΠΗΓΗ: ΤΟ ΒΗΜΑ - Μποζανίνου Τάνια