ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Η Μανωλάδα της οργής και της θλίψης

ΤΟ ΒΗΜΑ

Ανοιχτό το ενδεχόμενο αναίρεσης της απόφασης μετά την παρέμβαση της Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου κυρίας Ευτέρπης Κουτζαμάνη

Αίσθημα «οργής και θλίψης» αλλά και αντιδράσεις με βαρείς χαρακτηρισμούς περί «ντροπής» και «πρόκλησης» γέννησε η δικαστική απόφαση του Μεικτού Ορκωτού Εφετείου Πατρών για τα αιματηρά επεισόδια τον Απρίλιο του 2013 στη Μανωλάδα. Πολιτικά κόμματα, συνδικαλιστικές οργανώσεις, κινήματα και δίκτυα εξέφρασαν με κάθε τρόπο δυσφορία για το «προφανές» που δεν κατάφερε να δει η Δικαιοσύνη. Η παρέμβαση της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου κυρίας Ευτέρπης Κουτζαμάνη προσέδωσε νέα τροπή στην υπόθεση καθώς άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο αναίρεσης του αθωωτικού σκέλους της απόφασης.
Αυτή καθαυτή η ετυμηγορία είναι εξάλλου ισχυρή: τρεις τακτικοί δικαστές και τέσσερις ένορκοι αποφάνθηκαν ομοφώνως - και παρά την εισαγγελική πρόταση-καταπέλτη - ότι ο έμπορος φράουλας Νίκος Βαγγελάτος και ένας από τους επιστάτες του, ο Κώστας Χαλούλος, είναι αθώοι, κηρύσσοντας ενόχους τον Γιώργο Χαλούλο, που ομολόγησε ότι πυροβόλησε, για πρόκληση επικίνδυνων σωματικών βλαβών, και τον Θεόδωρο Αποστολόπουλο για απλή συνέργεια σε επικίνδυνη σωματική βλάβη διά παραλείψεως, καθώς δεν απέτρεψε το περιστατικό - αμφότεροι αφέθηκαν ελεύθεροι.
Σύγχρονοι σκλάβοι

 

Δεν ήταν η πρώτη φορά που οι φράουλες της ντροπής έπαιζαν «πρώτο θέμα» στις ειδήσεις. Εργάτες γης, στην πλειονότητά τους από το Μπανγκλαντές, που εργάζονται υπό άθλιες συνθήκες και διαμένουν σε θερμοκήπια, κάτω από νάιλον, στο χώμα, κάνουν την περιοχή και τα Μέσα σε ολόκληρη την επικράτεια να μιλούν για σύγχρονους σκλάβους. Το 2011 δημοσιογράφοι του «Βήματος» δέχονται επίθεση όταν επιχειρούν να φωτίσουν το σκηνικό παρανομίας. Τον Απρίλιο του 2013 όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά: χύνεται αίμα όταν επιστάτες ανοίγουν πυρ έχοντας απέναντί τους εργάτες που διεκδικούν τα δεδουλευμένα μηνών.
Το στίγμα της κατάστασης όπως έχει διαμορφωθεί από τότε έως σήμερα δίνει ο Τάκης Λαϊνάς, γεωπόνος - παραγωγός φράουλας ο ίδιος και υποψήφιος δήμαρχος Λεχαινών. «Υπάρχουν κάποιοι, όπως ο Βαγγελάτος, που δεν εμφανίζονται εδώ κάτω, δεν έχουν σχέση με την καλλιέργεια, δεν είναι αγρότες, είναι απλώς έμποροι. Οι λόγοι είναι οικονομικοί: οι παραγωγοί φράουλας φορολογούνται με 13% ενώ οι ανώνυμες εταιρείες με 25-26%. Η πηγή του κακού βρίσκεται ωστόσο στο παράνομο καθεστώς εργασίας. Η καλλιέργεια της φράουλας έχει μειωθεί πλέον κατά 15%, δεν ρισκάρουν οι παραγωγοί να έχουν στη δούλεψή τους παράνομους εργάτες. Υπάρχει βεβαίως ένα -μικρό, εκτιμώ - ποσοστό αλλοδαπών από το Μπανγκλαντές που έχει πάρει μέσω προξενείου ΑΦΜ και ΑΜΚΑ, αλλά αυτό δεν μπορεί να αλλάξει σε σημαντικό βαθμό τα πράγματα. Παράλληλα ομάδα παραγωγών της Μανωλάδας έχει καταβάλει προσπάθεια, σε συντονισμό με το υπουργείο, να διευκολύνει την κατασκευή -χωρίς πολεοδομική άδεια - μικρών καταλυμάτων προκειμένου να διαμένουν οι εργάτες. Προς το παρόν δεν έχει γίνει κάτι ολοκληρωμένο και οι συνθήκες διαβίωσης παραμένουν από μέτριες ως και κακές».
Ζητούσαν τιμωρία

 

Ο κ. Λαϊνάς εξηγεί σε σχέση με τους εργάτες ότι «δεν πρόκειται μόνο για Μπανγκλαντεσιανούς. Αυτοί όμως είναι που εμφανίζονται να μη θέλουν, να μην μπορούν να ενταχθούν στην τοπική κοινωνία. Δεν τα καταφέρνουν εξάλλου να επικοινωνήσουν καλά λόγω γλώσσας. Οι Βαλκάνιοι μαθαίνουν εύκολα τα ελληνικά, με κορυφαίους τους Αλβανούς, που έχουν ενσωματωθεί πλήρως στο κοινωνικό γίγνεσθαι της περιοχής».
Ο ίδιος είναι συγκρατημένος ως προς τους χαρακτηρισμούς, εκτιμά ωστόσο ότι ο κόσμος στην περιοχή «ήθελε τιμωρία, τουλάχιστον για εκείνους που ενεπλάκησαν στους πυροβολισμούς. Υπάρχουν πολλοί που θυμούνται ότι δύο από τους δράστες έχουν προκαλέσει και στο απώτερο παρελθόν επεισόδιο με μετανάστες, ως εκ τούτου θεωρούν πρόκληση την όλη ιστορία έτσι όπως εξελίχθηκε».
Στον Πύργο η αρχαιότερη εφημερίδα της πόλης, η «Αυγή», ετοιμάζεται να τα πει «σπαθάτα» αύριο, Δευτέρα, ως προς την υπόθεση της Μανωλάδας. «Επικρατεί αίσθημα θλίψης και οργής για τη Δικαιοσύνη» λέει ο δημοσιογράφος και εκδότης της «Αυγής» Ανδρέας Καπογιάννης. «Δικαιώθηκαν στην ουσία αυτοί που πυροβόλησαν και όχι αυτοί που πυροβολήθηκαν... Ποιος λέει ότι αύριο δεν θα έλθει και η σειρά ελλήνων εργατών; Δεν έχουν όρια αυτοί οι τύποι. Εχω πέσει και εγώ θύμα "μαφιόζικης" συμπεριφοράς όταν κάποτε βρέθηκα σε ένα τζιπ να φωτογραφίζω την περιοχή. Με σταμάτησαν να μου ζητήσουν τον λόγο, με απρεπέστατη φρασεολογία, ακραία συμπεριφορά και σαφώς εχθρική διάθεση».
Τα δικαστήρια που στήνονται σε «πηγαδάκια» στην περιοχή εκφράζουν πρωτίστως έκπληξη: κάτοικοι της περιοχής ομολογούν ότι κανείς δεν περίμενε τέτοια απόφαση. Ακόμη και αυτοί που παρακολουθούσαν τη δίκη: ο κ. Λάζαρος Ασμής, εκπρόσωπος της ΚΕΕΡΦΑ (Κίνησης ενάντια στον Ρατσισμό), πήγαινε συχνά-πυκνά στο δικαστήριο, έβλεπε πρόσωπα και αντιδράσεις, αλλά την απόφαση αυτή «δεν μπορούσε να τη φανταστεί», ειδικά όσον αφορά τον Ν. Βαγγελάτο, τον οποίο βάρυνε η κατηγορία της εμπορίας ανθρώπων κατ' εξακολούθηση και κατ' επάγγελμα και της ηθικής αυτουργίας ως προς την πρόκληση επικίνδυνης σωματικής βλάβης.
Τι λέει η υπεράσπιση
Στην άλλη όχθη οι συνήγοροι υπεράσπισης του Νίκου Βαγγελάτου διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους ότι κανείς δεν μπορεί να αποφανθεί για την ακροαματική διαδικασία αν δεν την έχει παρακολουθήσει. «Η πραγματικότητα απέχει μακράν από τα στερεότυπα και την εικόνα που προβάλλεται προς τα έξω, με σκηνικό που παραπέμπει σε Κιλελέρ» σημειώνει ο  Δημήτρης Παπαδημητρίου, εκ των συνηγόρων του Ν. Βαγγελάτου. «Ο Βαγγελάτος ουδέποτε υπήρξε μεγαλοτσιφλικάς. Εμπορος ήταν, ο οποίος μάλιστα καταστράφηκε όταν ξέσπασε η θύελλα και όλα τα σουπερμάρκετ διέκοψαν τη συνεργασία μαζί του. Ακόμη και σήμερα δεν έχει αναιρεθεί το μποϊκοτάζ. Για την Ιστορία, αξίζει τον κόπο να σας πω ότι η συγκεκριμένη έκταση δεν ανήκει στον ίδιο αλλά στη μητέρα του τέταρτου κατηγορουμένου, του Αποστολόπουλου, με την οποία ο Βαγγελάτος είχε συνάψει από το 2012 συμφωνητικό συμβολαιακής γεωργίας. Η καθυστέρηση των δεδουλευμένων δεν αφορούσε εκείνον αλλά την Αποστολοπούλου. Η συμφωνία ήθελε μεροκάματο 22 ευρώ, χώρια τις υπερωρίες. Μεσολαβούσαν τα "κουμάντα" (εκπρόσωποι ομάδων εργατών - μεταναστών) για να πληρωθούν οι εργάτες. Κάποια στιγμή υπήρξε ένα κενό, έλειψαν 21.000 ευρώ, η Αποστολοπούλου έλεγε "σας τα 'δωσα", οι εργάτες έλεγαν ότι δεν τα πήραν. Ξεκίνησαν απεργία, δεν άφηναν κανέναν να πλησιάσει τα θερμοκήπια, η Αποστολοπούλου έφερε άλλους να δουλέψουν∙ και τότε πήραν πέτρες, ξύλα στα χέρια, αγρίεψαν... Ετσι έπεσαν οι πυροβολισμοί».
Τα περίεργα της δίκης

«Το επίπεδο της δίκης ήταν δυστυχώς χαμηλό» λέει από την πλευρά του ο Βασίλης Κερασιώτης, συνήγορος Πολιτικής Αγωγής (εκπρόσωπος και των 35 μεταναστών), ο οποίος προέρχεται από το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες. «Ηταν φανερό καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας ότι οι δικαστές αγνοούσαν τις κοινοτικές οδηγίες για το trafficking. Οι συγκεκριμένοι μετανάστες θα έπρεπε να έχουν τεθεί υπό καθεστώς προστασίας, ενώ το δικαστήριο όφειλε να έχει αποφύγει τον εκφοβισμό τους - προσδιορίζεται στην οδηγία ως witness intimidation - εντός της αίθουσας. Ηταν διάχυτο το κλίμα του τύπου "και πολύ σας είναι που βρίσκεστε εδώ και δεν έχετε απελαθεί". Παράλληλα υπάρχουν πλημμέλειες οι οποίες είναι βέβαιον ότι θα τεθούν ως λόγοι αναιρετικοί της απόφασης. Για παράδειγμα, ο άνθρωπος που εκτελούσε χρέη διερμηνέα στην προδικασία και πήρε τις καταθέσεις των μεταναστών είναι ο ίδιος που κατέθεσε υπέρ των θυτών! Προτάθηκε μάλιστα και ως διερμηνέας της δίκης, για να απορριφθεί ύστερα από δική μου ένσταση και να παραμείνει μόνο ως μάρτυρας υπεράσπισης. Ο δεύτερος διερμηνέας, ο οποίος αξιοποιήθηκε τελικά στη δίκη, μιλούσε σπαστά ελληνικά, δεν ήταν σε θέση να μεταφέρει τα όσα λέγονταν με ακρίβεια και σαφήνεια στο δικαστήριο. Δεν είχε δε διαπίστευση στο υπουργείο Δικαιοσύνης, εργάζεται απλώς στο Τμήμα Απελάσεων της Ελληνικής Αστυνομίας. Συνοπτικά εκτιμώ ότι δεν είναι σοβαρά πράγματα αυτά για μια δίκη αυτού του βεληνεκούς. Η δουλειά έγινε χονδρικά και βεβαίως πολύ πρόχειρα».


Μια ιστορία με παρελθόν
Φράουλες και αίμα στην Ηλεία...
Οι ζοφερές εικόνες από τα αιματηρά επεισόδια πέρυσι τον Απρίλιο στην Ηλεία καταγράφηκαν και στα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Ενα επεισόδιο στον ακήρυχτο «πόλεμο της φράουλας» που σχεδόν κάθε άνοιξη διαδραματίζεται στα χωράφια της Ηλείας. Μετανάστες που ζουν και εργάζονται κάτω από απάνθρωπες συνθήκες αντιμετωπίζονται σαν εχθροί κάθε φορά που απαιτούν τα οφειλόμενα. Επιστάτες των θερμοκηπίων απάντησαν τότε με καραμπίνες στις απαιτήσεις.
Ηταν περίπου έξι το απόγευμα της 17ης Απριλίου 2013 όταν περίπου 200 μετανάστες από το Μπανγκλαντές και το Πακιστάν ζήτησαν δεδουλευμένα έξι μηνών. Οι διαπληκτισμοί ήταν έντονοι και οι επιστάτες έφυγαν αλλά επέστρεψαν κρατώντας καραμπίνες και πυροβόλησαν στο ψαχνό εναντίον των αλλοδαπών εργατών τραυματίζοντας οκτώ σοβαρά και τουλάχιστον άλλους 20 ελαφρά.
Η είδηση, όπως ήταν αναμενόμενο, έκανε τον γύρο του κόσμου. Το Associated Press, το CNN, το BBC, το Al Jazeera και σχεδόν όλα τα διεθνή μέσα περιγράφουν με τα πλέον μελανά χρώματα την κατάσταση στα φραουλοχώραφα στην Ηλεία, το κέντρο παραγωγής φράουλας στη χώρα μας. Και τα κοινωνικά δίκτυα είχαν γεμίσει με μηνύματα κατακραυγής για την επίθεση. Κυκλοφόρησαν κυρίως αφίσες που καταδίκαζαν τις μεσαιωνικές συνθήκες διαβίωσης και εργασίας.
Μετά την απεργία των εργατών γης το 2008 οι εικόνες επαναλαμβάνονται. Πολλαπλασιάζονται όπως και τα στρέμματα. Τα 1.200 στρέμματα καλλιέργειας το 2003-2004 μέσα σε μία δεκαετία έγιναν 12.000. Ο δε τζίρος αγγίζει τα 95 εκατ. ευρώ (120 εκατ. ευρώ, κατ' άλλες πηγές) ετησίως. Τα μεροκάματα που απαιτούνται τον χρόνο για την καλλιέργεια ενός μόνο στρέμματος φράουλας φτάνουν τα 80-90.
Ετσι δεν ήταν η πρώτη φορά που συνέβαινε κάτι τέτοιο. Τον Αύγουστο του 2012 δύο Ελληνες στη Μανωλάδα βασάνισαν έναν νεαρό Αιγύπτιο. Σφήνωσαν το κεφάλι του στην πόρτα ενός αυτοκινήτου και τον έσυραν για περίπου ένα χιλιόμετρο στον δρόμο. Τον Απρίλιο του 2011 οι επιστάτες μιας μονάδας δεν δίστασαν να επιτεθούν και να τραυματίσουν δύο απεσταλμένους του «Βήματος» επειδή τόλμησαν να κάνουν ρεπορτάζ για τις συνθήκες εργασίας στις καλλιέργειες φράουλας στην περιοχή. Κατά τη διάρκεια της επίθεσης ο παραγωγός και οι συνεργοί του τράκαραν το αυτοκίνητο των δύο δημοσιογράφων, απέσπασαν τη φωτογραφική κάμερα και την κάρτα μνήμης, την οποία επέστρεψαν ώρες μετά και έπειτα από την παραίνεση των αστυνομικών δυνάμεων στο Τμήμα Βάρδας Ηλείας.

Κατά το πρόσφατο παρελθόν και άλλοι δημοσιογράφοι έχουν δεχθεί επιθέσεις και απειλές από μερίδα παραγωγών της Ηλείας καθώς πραγματοποιούσαν ρεπορτάζ για το καθεστώς εκμετάλλευσης των μεταναστών σε χωράφια της περιοχής.

 

TO BHMA - Κόλλια Ελευθερία

 

http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=620574

σχόλια